Bakterie w akwarium
Bakterie w akwarium pełnią szereg ważnych zadań, a w prawidłowo funkcjonującym akwarium nie może ich zabraknąć. W akwarium bakterie rozwijają się, osadzając na powierzchniach skał lub roślin oczywiście największe ich kolonie występują w podłożu (zarówno na powierzchni, jak i w jego głębszych beztlenowych warstwach) i biologicznych wkładach filtracyjnych.
Bakterie, na których nam zależy i które mają efektywny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie akwarium, prowadzą osiadły tryb życia, tworząc biofilmy. To złożone struktury zbudowane z wytwarzanych przez bakterie polisacharydów. Akwaryści znają je jako ciemny osad w filtrze lub kożuch (film) bakteryjny na powierzchni wody. Zbudowanie odpowiednio dużej masy bakterii w akwarium jest procesem, który może trwać kilka bądź kilkanaście tygodni. Podając preparaty z bakteriami, możliwe jest przyspieszenie okresu dojrzewania. Czas ten zależny jest od wielu czynników jak ilość bakterii na starcie, dostępność pożywki dla bakterii, temperatura bądź odczyn wody. Równowagę biologiczną uzyskujemy po ok. 4-6 tygodniach od założenia (w praktyce najlepiej jest monitorować proces dojrzewania biologicznego miarodajnymi testami kropelkowymi).
Rola bakterii w akwarium
Rola bakterii w akwarium jest nieoceniona. Suplementowanie preparatów zawierających żywe lub uśpione kultury bakterii odpowiada za wprowadzenie równowagi biologicznej. Pomagają prowadzić akwarium bez niebezpiecznych skoków amoniaku i podwyższonych azotynów podczas zakładania akwarium. Bakterie podawane do zbiornika pozwalają na zmniejszenie częstotliwości podmian wody. Rozkładają martwą materię organiczną i muł na dnie zbiornika. Wyprodukowane przez bakterie metabolity są źródłem dostępnego dla roślin akwariowych węgla organicznego i innych składników pokarmowych. W naturalnie zachodzących procesach przyczyniają się do redukcji, azotanów czy siarkowodoru. Odpowiadają za klarowność wody, potrafią neutralizować nieprzyjemne zapachy, redukują film bakteryjny na powierzchni wody ograniczający wymianę gazową, które są skutkiem źle funkcjonującego akwarium.
Wkłady biologiczne do filtrów
Żeby kultury bakterii mogły skutecznie wspierać akwarium, należy zapewnić im przyjazne miejsce, które będą mogły skolonizować. Bakterie najlepiej rozwijają się w miejscach, gdzie mają stały dostęp do składników pokarmowych. Filtry biologiczne o odpowiednio wolnym przepływie wody są idealnym miejscem dla pożytecznych bakterii. Przepływająca przez filtr woda stale dostarcza bakteriom tlen, a także źródło energii oraz węgla w postaci DOC (rozpuszczonej w wodzie materii organicznej). Najlepsze złoże biologiczne pełnią wkłady akwarystyczne o odpowiedniej porowatości stwarzające dogodne środowisko dla rozwoju tak zwanej biologii. Wykorzystując wysokiej jakości porowate wkłady, które zasiedlą kolonie pożytecznych bakterii, możemy osiągnąć stabilne akwarium. Zewnętrzne dobrze dotlenione pory medium filtracyjnego zasiedlą głównie bakterie tlenowe (Nitryfikacyjne). Wewnątrz wkładów gdzie zawartość tlenu jest deficytowa, dodatkowo rozwijają się bakterie beztlenowe odpowiadające za redukcję NO3 (Bakterie denitryfikacyjne). Wkłady odpowiadające za filtrację biologiczną zwykle nie zużywają się (z wyjątkiem naturalnego rozpadu ceramiki) i nie wymagają regularnego czyszczenia. Wymiana części wkładu biologicznego co kwartał sprzyja rozwojowi bakterii. Jeżeli dojdzie do nagromadzenia się zanieczyszczeń i spadku wydajności filtra media biologiczne płuczemy w wodzie z akwarium. Użycie wody wodociągowej może doprowadzić do zabicia koloni bakterii ze względu na zawarty w niej aktywny chlor oraz metale ciężkie.
Jak podawać bakterie?
Bakterie do akwarium dostępne są w formie płynów, proszków bądź żeli.
Preparaty w formie płynu można podawać bezpośrednio do wody po podmianach bądź zaraz na starcie nowego akwarium. Forma żelu pozwala na proste aplikowanie bakterii na złoża filtracyjne. Podczas zakładania akwarium, bakterie w postaci proszku rozsypujemy równomiernie na dnie i przykrywamy odpowiednio grubą warstwą podłoża zależnie od wymagań zakładanego zbiornika. W działającym akwarium rozcieńczamy odmierzoną porcję z niewielką ilością wody akwariowej w naczyniu. Następnie sporządzoną zawiesinę wlewamy do akwarium blisko wylotu filtra tak, żeby nurt wody rozprowadził bakterie równomiernie po całym akwarium. Startując nowy zbiornik na wodzie kranowej, należy w pierwszej kolejności użyć uzdatniacza do wody wodociągowej, zapewniając tym samym przyjazne środowisko dla kolonii bakterii. Nstępnie do tak przygotowanej wody podajemy bakterie. Przedawkowanie preparatów bakteryjnych może jedynie spowodować krótkotrwale zmętnienie wody. Spowodowane jest to silnym namnażaniem się bakterii w słupie wody. Nie jest to szkodliwe i powoduje jedynie szybko ustępujący gorszy efekt wizualny, który mija po kilku dniach.
W akwariach zarybionych i wskazujących stabilizację cyklu azotowego preparaty z bakteriami podajemy wg zaleceń producenta, standardowo po podmianie. Dawkę wyliczamy na ilość podmienianej wody. Bakterie z akwarium są wypłukiwane podczas podmian wody oraz odmulania podłoża. Podobnie podczas płukania oraz wymiany wkładów biologicznych w filtrze dochodzi do dużej utraty kolonii bakterii. Takie 'braki' uzupełniamy regularnie preparatami w płynie aplikowanymi bezpośrednio do wody. W przypadku wymiany bądź płukania wkładów biologicznych dostępne są bardzo łatwe w aplikacji bakterie w formie żelu, które nanosimy na nowe wkłady biologiczne w filtrze.
Podczas leczenia ryb silnymi preparatami pielęgnacyjnymi (jak antybiotyki) wraz z patogenami uśmiercamy też dobroczynne kolonie bakterii. W celu odbudowania flory bakteryjnej należy pozbyć się z wody resztek leków z pomocą absorbentów jak węgiel aktywny. Następnie aplikujemy taką dawkę bakterii, jaką proponuje producent dla nowo zakładanych zbiorników.
Niezawodne bakterie podawane na start akwarium przyspieszą osiągnięcie równowagi biologicznej. Biostartery są selekcjonowanymi szczepami żywych kultur bakterii i pożywki dla nich, umożliwiającą im szybkie namnażanie się. Ich zadaniem jest zainicjowanie cyklu azotowego i następnie zapewnienie bezpiecznych warunków przed wprowadzeniem pierwszych ryb. Szybko rozwijające się pożyteczne bakterie hamują namnażanie się organizmów patogennych. Ograniczają rozwój glonów oraz redukują toksyczne związki azotowe.
Odmulacze w płynie
Bakterie ze ściśle selekcjonowanych szczepów potrafią efektywnie redukować nie tylko związki azotu. Odpowiednie grupy tych dobroczynnych mikroorganizmów potrafią przetwarzać osiadającą na dnie akwarium materię organiczną w postaci niezjedzonego pokarmu lub odchodów ryb. Tak zwane odmulacze w płynie poza oczyszczaniem podłoża poprawiają biologicznie jakość wody, podnoszą jej klarowność oraz redukują film bakteryjny. Odpowiadają również za niwelowanie nieprzyjemnego zapachu z akwarium, który jest skutkiem zaniedbania lub braku stabilności biologicznej.
Korzyści ze stosowania preparatów na bazie selekcjonowanych szczepów bakterii jest mnóstwo, warto wspomnieć jeszcze o innych zaletach mikroorganizmów, które mogą wpływać pozytywnie na mieszkańców naszych akwariów. Fotosyntetyczne bakterie dostępne w takich preparatach jak PSB firmy AZOO oraz PSBacter marki Qualdrop można traktować jako dodatkowe źródło, bogate w łatwo dostępne witaminy z grupy B dla ryb oraz krewetek. W preparatach w formie płynnej (PSB) można moczyć suchy pokarm, wzbogacając tym samym dietę naszych podopiecznych. Bakterie w formie proszku można wykorzystać jako uzupełnienie diety dla nowo wyklutych krewetek oraz drobnego narybku. Podajemy je jako zawiesinę sporządzoną na bazie wody akwariowej, którą wlewamy do akwarium.
Na koniec, zwracamy jeszcze raz uwagę na najważniejsze zadania bakterii w akwarium, które wpłyną pozytywnie na ogólny wygląd zbiornika, jak i zdrowie jego mieszkańców. Korzyści ze stosowania preparatów są szybko widoczne po regularnym stosowaniu preparatów zawierających żywe kolonie lub odpowiednio zabezpieczone przetrwalniki bakterii.
Bakterie na start
- Redukują wiele form azotu: amoniak, azotyny oraz azotany
- Zapewniają bezpieczeństwo dla obsady zwierząt wpuszczonych do nowo założonego akwarium
W dojrzałym akwarium
- Rozkładają siarkowodór eliminując niebezpieczne strefy beztlenowe
- Przyspieszają redukcje resztek pokarmu, odchody ryb, obumarłe szczątki roślin
- Zapobiegają osadzaniu się detrytusu na dnie
- Eliminują nieprzyjemne zapachy i zmętnienie wody
- Ograniczają zapychanie się węży filtra zewnętrznego i wkładów filtracyjnych
- Usuwają przebarwienia i osady widoczne na jasnym żwirku oraz skałach w akwarium
- Ograniczają rozwój patogennych mikroorganizmów
Zgodnie z Dz. U. 94 Nr 24 poz. 83, sprost.: Dz. U. 94 Nr 43 poz. 170, kopiowanie, przetwarzanie i rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez mojej zgody jest zabronione i stanowi naruszenie praw autorskich.
